We leven in een fascinerende tijd. De snelle technologische ontwikkelingen hebben grote impact op onze manier van denken, samenleven en werken. De oude organisatiestructuren gebaseerd op hiërarchie en controle voldoen niet meer. Er moet snel en wendbaar gereageerd worden. De roep om het ontwikkelen van meer zelfsturing bij medewerkers en in teams is dan ook veelgehoord. Het goede nieuws is dat zelfsturing een aangeboren eigenschap is van ieder mens. De belangrijkste vraag die organisaties zich dienen te stellen is: “Hoe creëer ik de optimale condities zodat het natuurlijke zelfsturende vermogen van mijn medewerkers (weer) tot uitdrukking kan komen?” In veel organisaties ontstaat er de behoefte aan meer ‘zelfsturende’ medewerkers en teams. De snelle maatschappelijke veranderingen onder invloed van technologische ontwikkelingen vragen om wendbare, vitale en veerkrachtige medewerkers. Zelfsturing is het vermogen om met inzet van je talent, creativiteit en oplossingsgerichte instelling, effectief in te kunnen spelen op wat een situatie vraagt. Als het zelfsturende vermogen van medewerkers en teams onvoldoende tot uitdrukking komt, zijn er een aantal essentiële vragen die je kunt stellen om oorzaken te achterhalen. Als je hier vervolgens op intervenieert en de juiste condities creëert, is het zelfsturende vermogen snel weer geactiveerd.
Ieder mens is van nature zelfsturend
Wat wij mensen met elk levend organisme gemeen hebben, is dat wij voeding nodig hebben vanuit de omgeving om ons aanwezig potentieel te kunnen ontwikkelen. Dat potentieel is van nature nieuwsgierig, creatief en oplossingsgericht. Als we zelfsturing benaderen vanuit deze absolute basis, helemaal teruggaan naar de bron, komen we uit op de vraag: “Wat hebben wij mensen nodig en wat hebben wij in huis om het van nature aanwezige zelfsturend vermogen (weer leren) aan te spreken?” Deze vraag wordt beantwoord door de Human Givens benadering, een begeleidingsmethode die zijn oorsprong heeft in Groot Brittannië. Vanuit deze benadering wordt gesteld dat:
“Ieder mens die in zijn natuurlijke behoeften is voorzien, is evenwichtig en vitaal en zelfsturend in veranderprocessen.“
Human Givens gaat uit van het gegeven dat mensen aangeboren behoeften hebben en een serie aangeboren kwaliteiten om in deze natuurlijk behoeften te kunnen voorzien. Deze behoeften en vermogens zijn biologisch bepaald en universeel. De mate waarin wij in staat zijn om op een evenwichtige manier in onze behoeften te voorzien, bepaalt onze veerkracht, ons welzijn en dus ons functioneren. Met andere woorden: ons zelfsturend vermogen.
Wat alom bekend is en waar ook veel aandacht voor is, zijn onze fysieke behoeften. We weten allemaal dat we - bijvoorbeeld - gezond moeten eten, genoeg moeten bewegen en voldoende moeten slapen. Dat we echter emotionele behoeften hebben die nét zo bepalend zijn voor ons welzijn, is veel minder bekend. Zo hebben we bijvoorbeeld een behoefte aan veiligheid, erkenning en behoefte aan invloed op wat er met ons gebeurt. De typisch menselijke vermogens om in deze behoeften te kunnen voorzien, zijn onder meer onze creativiteit, ons inlevingsvermogen en ons rationeel denkvermogen.
Vanuit dit oogpunt staat of valt de effectiviteit van ons zelfsturend vermogen dus met de mate waarin onze emotionele behoeften (ook) op het werk in balans worden vervuld, en de mate waarin we in contact staan met onze aangeboren vermogens. Bijvoorbeeld: een gebrek aan een gevoel van veiligheid of gevoel van autonomie, zorgt voor onzekerheid en spanning, wat per definitie ons zelfsturend vermogen vermindert. Het nalopen van onderstaande checklist geeft een indicatie van de mate waarin onze emotionele behoeften worden vervuld en geeft medewerkers en organisaties een helder inzicht in wat er nodig is om zelfsturing optimaal te faciliteren.
Human Givens
Human Givens is een vorm van begeleiding die voortkomt uit de moderne wetenschappelijke inzichten in hoe lichaam en geest op elkaar inwerken. De uitgangspunten zijn gebaseerd op de laatste inzichten op het gebied van neurowetenschappen, biologie en de effectiefste elementen van verschillende grote stromingen in de psychologie. Wat de benadering uniek maakt, is dat de veranderinterventies rekening houden met de aangeboren behoeften, natuurlijke vermogens en reactiepatronen van mensen: de ‘Human Givens’. Hierbij geldt:
Hoe evenwichtiger de basisbehoeften zijn vervuld, hoe veerkrachtiger en vitaler mensen zich voelen en gedragen.
Indien mensen onvoldoende in staat zijn in hun universele biologisch bepaalde behoeften te voorzien en hun aangeboren vermogens niet of verkeerd aanwenden, ontstaat er stress. Stress beperkt per definitie ons zelfsturend vermogen. Er zijn drie factoren die van invloed zijn op het kunnen vervullen van onze natuurlijke behoeften en het optimaal kunnen inzetten van onze aangeboren vermogens. Voor het faciliteren van effectieve zelfsturing is van essentieel belang dat organisaties deze drie belangrijkste beïnvloedende factoren in kaart heeft. Onze programma’s zijn ontwikkeld rond het volgende uitgangspunt;
ZELFSTURING
Zelfinzicht - kent de medewerker zijn persoonlijke drijfveren, talenten, denk- en communicatiepatronen? Inzicht hebben in de eigen kenmerken helpt deze ook te (her)kennen in een ander. Dit vergroot begrip, waardoor de effectiviteit van communicatie en handelen enorm wordt vergroot.
Vaardigheden/Gedrag - is er gelegenheid voor het ontwikkelen van benodigde vaardigheden en gewenst gedrag? Is er aandacht voor het ontwikkelen van ‘lifeskills,’ zoals stress- en emotiemanagement? Medewerkers ontwikkelen op de benodigde competenties. Elkaar leren aanspreken op gewenst gedrag. Én kennis overdragen ter bevordering van het zelfregulerend vermogen zorgt voor behoudt van flexibiliteit, creativiteit en oplossingsgericht vermogen ook in tijden van grote druk.
Omgeving - in hoeverre zijn de organisatiecultuur, managementstijl en werkprocessen ondersteunend aan het proces van zelfsturing? Zelfsturing vraagt een andere rol van management en directie. Het gaat over het creëren van de optimale match, zodat kennis en expertise van de medewerker een maximale bijdrage levert aan de organisatiedoelstellingen. Zelfsturing is een organisch proces. Het gaat over leren leren, ook van fouten. Dit betekent durven loslaten in een sfeer van vertrouwen. Medewerkers vanuit een coachende rol faciliteren in een organisch proces.
Zelfsturing, minder ingewikkeld dan het lijkt
Joycelyn Bartlett begeleidt medewerkers en organisaties in veranderprocessen als trainer, (loopbaan)adviseur en Human Givens counselor. In haar werk als trainer, (loopbaan)coach en adviseur in veranderprocessen van mens en organisatie, maakt zij veel gebruik van de Human Givens benadering om zelfsturing te faciliteren in organisaties. Zij werkt samen met Kans Kwadraat in het ontwikkelen van op maat gemaakte training- en coachingstrajecten.
Wat haar persoonlijk aanspreekt in deze benadering is zijn eenvoud. Het gaat terug naar de bron van wat het betekent om mens te zijn. De basis is zelfinzicht, vaardigheden training en het creëren van een omgeving waarin de mens gedijt. Het ontwikkelen van zelfsturing is veel minder ingewikkeld dan het soms lijkt.
De Human Givens benadering inzetten in uw organisatie?
De interventies ontwikkeld door Human Givens zijn gebaseerd op psycho-educatie, zelfinzicht en vaardigheden training. Management en medewerkers zijn daarmee in staat om zelfs in de meest complexe veranderingsprocessen optimaal te blijven functioneren.
Lees hier meer over de Human Givens benadering.
Voor vragen of meer informatie ove onze aanpak en werkwijze, kun je contact met ons opnemen: E: info@humangivenscounseling.nl
Noot 1
Mental Health Review Journal, Vol. 18 No 3 2013
A five-year evaluation of the Human Givens therapy using a practice research network
William Peter Andrews, Andrew Peter Wislocki, Fay Short, Daryl Chow and Takuya Minami